12

Erlend samskipti

Stór hluti lagaumhverfis atvinnulífsins kemur frá Evrópusambandinu. Áhersla Samtaka atvinnulífsins í erlendum samskiptum snýst því fyrst og fremst um að gæta hagsmuna íslenskra fyrirtækja gagnvart þeirri löggjöf. Það er gert með aðild SA að ráðgjafanefnd EFTA, BusinessEurope og norrænu samstarfi.

BusinessEurope

SA eiga aðild að BusinessEurope sem eru heildarsamtök evrópskra atvinnurekenda. Sú aðild er nýtt til að fylgjast með þróun mála á vettvangi Evrópusambandsins og koma á framfæri sjónarmiðum um málefni sem varða samstarfið um EES. Samtökin gegndu mikilvægu hlutverki í efnahagslegum viðbrögðum við heimsfaraldrinum. Þau tóku t.d. saman efnahagsaðgerðir flestra landa í heiminum og miðluðu þeim til aðildarsamtaka svo hægt væri að skoða hverjar þeirra gætu komið að gagni í hverju landi fyrir sig. Samtökin hafa haldið utan um einstakar aðgerðir aðildarlanda í tengslum við faraldurinn, t.d. bólusetningarvottorð.

Verkefnastjóri á samkeppnishæfnisviði er jafnframt fastafulltrúi (e. Permanent Delegate) SA gagnvart BusinessEurope. Allir fundir ársins voru fjarfundir vegna faraldursins. Forsetafundur ársins 2021 verður fjarfundur sem er fyrirhugaður í júní.

Framkvæmdastjóri SA er í framkvæmdanefnd BusinessEurope (Executive Bureau) 2021-2022 sem fulltrúi EFTA-ríkjanna.

Norrænt samstarf

Samtök atvinnulífsins leggja ríka áherslu á að taka þátt í samstarfi norrænna systursamtaka sinna. Þau eru Dansk arbejdsgiverforening (DA) og Dansk Industri (DI) í Danmörku, Elinkeinoelämän keskusliitto (EK) í Finnlandi, Næringslivets Hovedorganisasjon (NHO) í Noregi og Svenskt Näringsliv (SN) í Svíþjóð. Um stór og öflug samtök er að ræða sem búa yfir mikilli sérfræðiþekkingu á málum atvinnulífsins og er mikilvægt að geta fylgst með áherslum þeirra enda oft hægt að líta til nágrannaríkja okkar í leit að fyrirmyndum, til að mynda varðandi undirbúning á regluverki hér á landi.

Um stór og öflug samtök er að ræða sem búa yfir mikilli sérfræðiþekkingu á málum atvinnulífsins og er mikilvægt að geta fylgst með áherslum þeirra enda oft hægt að líta til nágrannaríkja okkar í leit að fyrirmyndum, til að mynda varðandi undirbúning á regluverki hér á landi.

Samstarfið felst meðal annars í að formenn og framkvæmdastjórar samtakanna hittast að jafnaði tvisvar á ári og jafnframt eru haldnir árlegir fundir lögfræðinga, hagfræðinga, skattasérfræðinga, samskiptastjóra, umhverfissérfræðinga og vinnumarkaðssérfræðinga. Tilgangur fundanna er meðal annars að fara yfir það sem er efst á baugi og fjalla um sameiginleg hagsmunamál og mismunandi nálganir í hverju landi fyrir sig en einnig eiga þessir hópar í samskiptum milli funda vegna einstakra mála.

Business at OECD

SA eiga aðild að Business at OECD (BIAC) sem eru samtök atvinnurekenda í OECD ríkjunum. Samtökin beita sér fyrir hagsmunum atvinnurekenda gagnvart OECD og aðildarríkjum þess. Samtökin gegndu mikilvægu hlutverki í efnahagslegum viðbrögðum við heimsfaraldrinum, m.a. við að deila greiningum frá hagfræðingum OECD til aðildarsamtakanna.

Ráðgjafarnefnd EFTA 2020

SA eiga aðild að Ráðgjafarnefnd EFTA sem er samstarfsvettvangur aðila vinnumarkaðarins í EFTA-löndunum og fjallar um þróun EES-samningsins með hliðsjón af hagsmunum sem aðilar vinnumarkaðarins gæta. Nefndin fundar að jafnaði fjórum sinnum á ári. Í tengslum við fundi nefndarinnar er árlega haldinn fundur með stjórnarnefnd EFTA (e. Standing Committee), ráðherrum EFTA-ríkjanna, þingmannanefnd EFTA og þeim ráðherra EFTA-EES ríkjanna sem hefur forystu fyrir EFTA hverju sinni. Nefndin vinnur annars vegar að gerð sameiginlegra álitsgerða með hliðstæðri ráðgjafarnefnd Evrópusambandsins og hins vegar að sjálfstæðum álitsgerðum sem kynntar eru fyrir fastanefnd EFTA í Brussel og ráðherrum EFTA-ríkjanna.

Árið 2020 var sérstakt ár í starfsemi Ráðgjafarnefndarinnar vegna áhrifa af völdum COVID 19. Allir fundir, námskeið og ráðstefnur á árinu fóru fram í fjarfundi. Líkt og árið áður var fjallað um Brexit, samninga ESB og Breta um útgöngu þeirra síðarnefndu úr ESB og möguleg áhrif þeirra samninga á viðræður EFTA og Breta um fríverslunarsamninga. Þá voru reglulega haldnir fjarfundir um málefni líðandi stundar. Meðal annars voru sérfræðingar fengnir til að fjalla um áhrif COVID 19 á heilbrigðiskerfi, vinnumarkað og efnahag landa Evrópu, heimsviðskipti og alþjóðavæðingu.

Í júní var haldin tveggja daga ráðstefna um störf framtíðarinnar, hvernig aðilar vinnumarkaðarins munu takast á við breytt starfsumhverfi þannig að áfram verði lögð áhersla  á að auka sveigjanleika, lipurð og framleiðni. Hverjar eru þarfir og væntingar starfsmanna og vinnuveitenda og hvaða áhættu og tækifæri standa þeir frammi fyrir?

Meðal umræðuefna á fundum Ráðgjafarnefndarinnar var sameiginlegt fyrirkomulag á rafrænum viðskiptum fyrir EFTA fríverslunarsamninga, en rafræn viðskipti eru einn af hornsteinum efnahagslífs EFTA-ríkjanna. Einnig var til umræðu endurskoðuð stefna ESB í loftslagsmálum, svokallað Europian Green Deal. Í kjölfar COVID-19 hafa fjárfestingar ESB í Green Deal verið auknar verulega. ESB stefnir að 55% samdrætti í losun fyrir árið 2030 samanborið við fyrra 40% markmið. Þá var kynnt endurskoðuð iðnaðarstefna ESB og afstaða BusinessEurope til hennar. Grænar áherslur eiga að styðja evrópskan iðnað til að knýja fram tvöföld umskipti, loftslags- og stafræn, en jafnframt sporna gegn minnkandi samkeppnishæfni Evrópu. Endurskoðuð stefna á einnig að taka betur á ósanngjarnri samkeppni og skekktum viðskiptum um heim allan. BusinessEurope fagnaði tillögu framkvæmdastjórnarinnar um nýtt tæki til að bregðast við ósanngjörnum styrkjum.